Werkwijze

De IVD richt zich bij haar onderzoeken op het verzamelen van informatie, het analyseren en het beoordelen hiervan. Zij richt zich niet op verwijtbaarheid of schuld. De inspectie volgt de uitvoering van haar aanbevelingen, brengt adviezen uit en maakt urgente situaties aanhangig bij de verantwoordelijke commandant (de Commandant der Strijdkrachten) en zo nodig bij de bewindslieden. De IVD richt zich op het benoemen van risico’s en verbeterpunten op het gebied van veiligheid en op het vergroten van het lerend vermogen van de organisatie als geheel.

Aanpak bij onderzoeken

De inspectie heeft een vaste werkwijze voor het uitvoeren van inspectieonderzoeken. Na de oriëntatie op het onderwerp volgt een onderzoeksopzet met daarin de reikwijdte van het onderzoek, onderzoeksvragen, werkwijze, planning en samenstelling van het projectteam. Interne en/of externe specialisten en onderzoekers kunnen deel uitmaken van het projectteam. Veiligheidsvraagstukken worden in samenhang aangepakt en waar nodig samen met andere toezichthouders.

Het werkproces van de IVD

De IVD kan voor een onderzoek informatie opvragen, data analyseren, interviews houden en feiten verifiëren. De IVD voert onderzoeken onafhankelijk uit. De bevindingen worden voorgelegd aan de onderzochte organisatieonderdelen voor controle op feitelijke onjuistheden. Na vaststelling wordt het rapport aangeboden aan de betrokken bewindspersoon. Die maakt het rapport openbaar door het - al dan niet vergezeld van een inhoudelijke reactie - aan de Tweede Kamer aan te bieden.

Onderzoeksprotocol

Het IVD-onderzoeksprotocol beschrijft de werkwijze van de inspectie bij het uitvoeren van onderzoek. Deze verloopt in de volgende fasen: aanleiding, oriëntatie, plan van aanpak, uitvoering onderzoek, oplevering rapport en beëindiging. Deze werkwijze geldt voor het gehele toezichtsterrein van de IVD. Zo weten defensieonderdelen waar zij aan toe zijn als de inspectie voor een onderzoek langskomt, wat er van hen wordt verwacht en wat hun rol is in het onderzoek. De inspectie werkt standaard volgens dit onderzoeksprotocol, maar in de praktijk kunnen zich situaties voordoen waardoor zij hiervan moet afwijken, bijvoorbeeld bij een urgent onderzoek. Hoe een interview met de IVD verloopt en hoe de IVD met interviews omgaat, staat beschreven in het interviewprotocol IVD.

Vormen van onderzoek

De IVD onderscheidt drie vormen van onderzoek:

Onderzoek naar ernstige voorvallen. De inspectie wil met deze onderzoeken de toedracht van ongevallen achterhalen en herhaling voorkomen.
Thematisch onderzoek. Onderzoek naar specifieke onderwerpen die van belang zijn voor de veiligheid.
Systeemgericht onderzoek. De inspectie onderzoekt of veiligheidsmanagementsystemen werken en of veiligheidsaspecten zijn gewaarborgd.

Principes van goed toezicht

De inspectie werkt volgens zes principes waar goed toezicht aan moet voldoen: transparant, onafhankelijk, professioneel, samenwerkend, slagvaardig en selectief (Kaderstellende visie op toezicht II (2005). De regering heeft daar op basis van het advies ‘Toezien op publieke belangen (2013)’ van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid een zevende principe aan toegevoegd: reflectief.